حال وش سازمان حقوق بشری حال وش (سیستان و بلوچستان)
به گزارش حال وش/ امروز یک‌شنبه ۲۳ شهریورماه ۱۴۰۴، صدها خانواده بلوچِ فاقد مدارک هویتی در سیستان و بلوچستان سال‌هاست از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی محروم مانده‌اند؛ وضعیتی که هر بحران روزمره از بیماری کودکان تا تحصیل، کار و حتی خون‌دادن برای نجات جان دیگران را به بن‌بست می‌کشاند.
نمونه‌ی تازه، « خَنسا براهویی » فرزند بصیر کودک حدوداً پنج‌ساله اهل شیرآباد زاهدان است که نزدیک به ۱۰ روز است به‌دلیل تشنج و آسیب مغزی در آی‌سی‌یو بیمارستان امام‌علی زاهدان بستری‌ست. خانواده‌ی او فاقد شناسنامه‌اند؛ بنابراین هیچ بیمه و پوشش حمایتی ندارند و «همه‌چیز آزاد» حساب میشود: تنها هزینه‌ی چهار آمپول ضروری کودک، ۴۰ میلیون تومان گزارش شده است. پدر خانواده کارگر ساده است و سال‌هاست برای دریافت مدارک پیگیری می‌کند اما «هیچ پاسخی نگرفته‌اند».
به گفته منابع حال وش: «خانواده‌های فاقدمدرک حتی در موارد اورژانسی درمان با پرداخت‌های کمرشکن روبه‌رو هستند و بسیاری به‌خاطر بدهی درمانی، از پیگیری پزشکی منصرف می‌شوند و همچنین برای ثبت‌نام فرزندان در مدرسه با مانع یا روندهای تحقیرآمیز اداری مواجه می‌شوند و بخشی از کودکان از تحصیل بازمی‌مانند.»
منابع افزوده‌اند: «خانواده‌ی خَنسا براهویی می‌گویند جز کمک‌های مردمی، هیچ سازوکار رسمی برای پوشش هزینه‌های سنگین درمان ندارند.»
پیشتر شهروندان بلوچ فاقد شناسنامه به حال وش گفته بودند: «به‌علت نداشتن مدارک، برای اهدا خون با داشتن گروه‌های خونی کمیاب پذیرفته نشده‌اند.»
گفتنی است جمله مشکلات فاقدین شناسنامه، عدم پوشش بیمه، ترخیص با بدهی، دشواری در تهیه دارو و خدمات پاراکلینیک؛ تشخیص و درمان دیرهنگام به‌علت ترس از هزینه، نبود دسترسی آسان به ثبت‌نام رسمی، جا ماندن از مدرسه، قطع چرخه سواد و ناتوانی در ثبت تولد/ازدواج/طلاق، نداشتن کارت ملی، و در نتیجه ناتوانی در دریافت یارانه، حساب بانکی، سیم‌کارت و حتی ثبت شکایت و همچنین عدم دسترسی به بیمه و حمایت‌های کارگری، استثمار در مشاغل پرخطر و کم‌درآمد، ترس دائمی از بازداشت به‌عنوان «بی‌مدرک»، تحت عنوان اتباع بیگانه آسیب‌پذیری در برابر قاچاق انسان و کودک‌همسریِ خارج از ثبت و تحقیر و برخورد تبعیض‌آمیز در ادارات و مراکز خدماتی؛ بی‌اعتمادی عمیق نسبت به نهادهای رسمی.»
چند خانواده‌ی فاقدمدرک دیگر که با حال‌وش گفتگو کرده‌اند، از سال‌ها سرگردانی بین ثبت‌احوال، بخشداری، نیروی انتظامی و… گفته‌اند؛ روندهایی که نه زمان‌بندی روشن دارد و نه معیارهای شفاف.
بی‌هویتی فقط یک «مسئله اداری» نیست؛ یک تبعیض ساختاری است که حقِ حیات، سلامت، آموزش و کرامت را نشانه می‌گیرد. نبود مدرک، درها را یکی‌یکی می‌بندد و خانواده را به حاشیه تاریک‌تری می‌راند: «بیماریِ درمان‌نشده، کودکِ مدرسه‌نرفته، کارِ بی‌ضمانت، و نهایتاً چرخه‌ای که فقر و بی‌قدرتی را بازتولید می‌کند.»
خَنسا براهویی و ده‌ها روایت مشابه که به حال وش می‌رسد، فقط گزارشِ یک خانواده نیست؛ زنگ خطرِ یک بحران انسانی است. تا زمانی‌که مسئله‌ی بی‌هویتی در سیستان و بلوچستان به‌صورت ساختاری و فوری حل نشود، حقوق اساسی هزاران شهروند بلوچ به‌ویژه کودکان هر روز بیشتر نقض خواهد شد.
(توجه: خانواده و بستگان این کودک با ارسال شماره حساب مادر او درخواست کردند برای کمک به درمان کودکشان مردم همیاری کنند، کسانی که مایل به کمک و همیاری مالی هستند به شماره پدر و یا عمو وی که اینجا درج میشود تماس بگیرند: « ۰۹۳۰۱۳۳۷۲۹۷ » پدر خَنسا و « ۰۹۱۵۶۳۲۸۳۶۲ »عمو خَنسا.)
اگر شما هم با چنین مواردی روبه‌رو هستید برای درمان، تحصیل یا مسائل هویتی روایت‌ها و مستندات‌تان را برای ما ارسال کنید.