حال وش سازمان حقوق بشری حال وش (سیستان و بلوچستان)
به گزارش حال وش/ امروز یکشنبه ۹ شهریورماه ۱۴۰۴، طرحی موسوم به «سرباز محله» ویژه مشمولان متأهل سربازی در منطقه سرجنگل سیستان و بلوچستان در حال به اجرا گذاشته است که در این طرح قرار است بزودی به سایر شهرها و مناطق بلوچستان نیز گسترش یابد. همزمان با آغاز این طرح، برخی بلاگرهای نزدیک به نهادهای حکومتی نیز در فضای مجازی اقدام به تبلیغ و عادی‌سازی آن کرده‌اند.
به گفته‌ی ناظران و فعالان بلوچ، «سرباز محله» تکرار تجربه‌ی تلخ موسوم به « طرح امنیت پایدار (بسیجی‌های بلوچ) » توسط “شوشتری” در دهه‌های گذشته است؛ تجربه‌ای که در آن جوانان بلوچ به جای خدمت به جامعه‌ی خود، به‌عنوان ابزار امنیتی برای کنترل و سرکوب هموطنانشان به کار گرفته شدند و حکومت به آنان وعده‌ی دریافت کارت پایان خدمت و مزایای قانونی را داده بود؛ وعده‌هایی که هرگز عملی نشد و در آن دوره، حکومت با جذب نیرو از درون جامعه تلاش داشت از آنان به‌عنوان مخبر و عامل جمع‌آوری اطلاعات علیه گروه‌های مسلح، فعالان مدنی و سیاسی استفاده کند. این سیاست نتنها موجب کشته شدن جوانان بلوچ از هر دو طرف درگیری شد، بلکه به شکاف‌های قومی و طایفه‌ای و بی‌اعتمادی گسترده میان مردم و حکومت دامن زد.
اکنون بیم آن می‌رود که در قالب «سرباز محله»، سربازان بلوچ بار دیگر در موقعیت‌های پرخطر قرار گیرند؛ از یک سو به عنوان مخبر محلی و ابزار نظارتی در محلات، و از سوی دیگر به‌عنوان سپر انسانی در رویارویی احتمالی با گروه‌های مسلح بلوچ.
اهداف پنهان جمهوری اسلامی از اجرای این طرح، به گفته‌ی منابع آگاه، شامل: سربازگیری و استفاده از جوانان بومی به‌عنوان نیروی ارزان و مطیع که با مشکلات فقر ناشی از بیکاری رنج میبرند، جا انداختن شبکه‌های نظارتی در هر کوچه و محله، کنترل شدید رفت و آمد افراد ناشناس، به‌ویژه فعالان مدنی، خاموش‌کردن اعتراضات اجتماعی در نطفه، و ایجاد فضای رعب از طریق نفوذ «چشم و گوش امنیتی» در بافت اجتماعی است.
برخی تحلیلگران هشدار می‌دهند که بهره‌گیری از بلاگرها برای تبلیغ و عادی‌سازی چنین طرح‌هایی، بخشی از سناریوی حکومت برای توجیه سیاست‌های امنیتی و پوشاندن پیامدهای آن است.
این رویکرد، به باور ناظران مستقل، نه‌تنها امنیت پایدار ایجاد نمی‌کند بلکه می‌تواند به افزایش درگیری‌ها، تشدید بی‌اعتمادی اجتماعی و گسترش چرخه‌ی خشونت در بلوچستان منجر شود.
اجرای طرح‌هایی نظیر «سرباز محله» مغایر با اصول بنیادین حقوق بشر از جمله حق امنیت فردی، آزادی انتخاب و مشارکت اجتماعی است که در اسناد بین‌المللی مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی تضمین شده‌اند. استفاده ابزاری از جوانان بلوچ به‌عنوان «مخبر» یا «سپر انسانی»، نقض آشکار کرامت انسانی و مصداقی از تبعیض ساختاری علیه یک گروه قومی است.