حال وش سازمان حقوق بشری حال وش (سیستان و بلوچستان)
جدا از محرومیتهای گستردهای که سالهاست مردم بلوچ در زمینههای اقتصادی، آموزشی و بهداشتی با آن مواجهاند، مسئلهی «نداشتن شناسنامه» یکی از جدیترین بحرانهای هویتی در بلوچستان است. بحرانِ مزمنی که نهتنها ریشه در بیتوجهی تاریخی حاکمیت دارد، بلکه امروز با اجرای طرحهای جمعآوری اتباع غیرمجاز، به تهدیدی برای امنیت و کرامت انسانی هزاران کودک و خانواده بلوچ تبدیل شده است.
در تمام این سالها، با شهروندان بلوچِ بیشناسنامه، همچون اتباع بیگانه برخورد شده؛ بسیاری از آنان در بازرسیها بازداشت و حتی به خارج از مرزها رانده شدهاند، بیآنکه کمترین توجهی به این حقیقت شود که آنان بومی این سرزمیناند، نه مهاجر. آنان بلوچاند، نه بیگانه.
حال پرسشی جدی پیش روی نهادهای مسئول است: «پس از اجرای طرح جمعآوری اتباع غیرمجاز، چه برنامهای برای تعیین تکلیف بلوچهای بیشناسنامه در نظر گرفته شده است؟.»
آیا همچنان قرار است با آنان بهمانند «غیر» رفتار شود؟ آیا زمان آن نرسیده که این افراد که دهههاست در خاک خود بیهویت زیستهاند، به رسمیت شناخته شوند؟
کودکان بیشناسنامه نه امکان تحصیل دارند، نه میتوانند از خدمات درمانی و حمایتی بهرهمند شوند، نه آیندهی شغلی مشخصی برایشان متصور است. آنها از همان کودکی، قربانی تبعیضاند.
نادیدهگرفتن بحران بیشناسنامهها، نادیدهگرفتن انسانیت و حقوق بنیادین شهروندان ایرانی است.
ضروریست مسئولان جمهوری اسلامی با شفافیت به این پرسش پاسخ دهند: «چه زمانی قرار است مسئلهی هویت بلوچهای بیشناسنامه، بهجای امنیتیسازی، بهطور واقعی، انسانی و عادلانه حلوفصل شود؟»